ຄວາມທົນທານຜ່ານ COVID-19: ເລື່ອງລາວຂອງ Xon Phao, ວິສະຫະກິດຄົນພິການຂະໜາດນ້ອຍ ທີ່ມີຜົນສຳເລັດຍິ່ງໃຫຍ່ໃນປີ 2020

ວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ ແລະ ຂະໜາດນ້ອຍ (Micro and small enterprises or MSEs) ແມ່ນມີຫຼາຍກ່ວາ 80% ຂອງວິສາຫະກິດໃນ ສປປ ລາວ [1] ແລະອີງໃສ່ການຄ້າຂາຍປະຈໍາວັນເພື່ອຄວາມຢູ່ລອດ ແລະ ຫາລ້ຽງຊີບຄອບຄົວຂອງຜູ້ປະກອບການ. ໃນໄລຍະການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19, MSEs ຍັງສືບຕໍ່ປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍ, ເຊິ່ງບໍ່ສາມາດເຂົ້າສິນຄ້ານຳເຂົ້າແລະ ຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ການໝູນວຽນຍັງຕໍ່າຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ. ຜົນຂອງການສຳຫຼວດທີ່ນຳໂດຍອົງການ ໃນເດືອນມິຖຸນາ ປີ 2020 ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ ແລະ ຂະໜາດນ້ອຍຈຳນວນ 350 ແຫ່ງຢູ່ໃນ 6 ແຂວງ, ໃນນັ້ນ 95% ແມ່ນໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກຊ່ວງຕົ້ນໆຂອງໂຄວິດ-19, ເຊິ່ງການຂາຍຫຼຸດລົງເຖິງ 81% ຂອງທຸລະກິດໃນລະຫວ່າງການກັກຕົວໃນເດືອນເມສາ. [2]

ດັ່ງທີ່ລະບຸໄວ້ໃນ ແຜນການຕອບໂຕ້ໂຄວິດ-19 ດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງ ສປປ ລາວ, ອົງການສະຫະປະຊາຊາດມີຄວາມມຸ່ງ ໝັ້ນທີ່ຈະສະໜັບສະໜູນລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ, MSEs ແລະ ອຸດສະຫະກໍາລາວໃນການສ້າງຄືນໃໝ່ໃຫ້ດີກວ່າເກົ່າ, ເປີດກວ້າງໃຫ້ມີຫຼາຍກຸ່ມແຮງງານທີ່ທົ່ວເຖິງ, ສະໜັບສະໜູນຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຫຼາຍທີ່ສຸດ ພັດທະນາການດຳເນີນງານຢ່າງທົນທານ ແລະ ຍືນຍົງ. ສູນຄົນພິການ Xon Phao ແມ່ນຕົວຢ່າງທີ່ດີຂອງເສດຖະກິດທີ່ມີການເປີດກວ້າງໃຫ້ມີບົດບາດ ແລະ ມີສ່ວນຮ່ວມ ຂອງ ສປປ ລາວ. ຄວາມພະຍາຍາມ ແລະ ຜົນສຳເລັດຂອງສູນດັ່ງກ່າວໃນໄລຍະການແຜ່ລະບາດຂອງ COVID-19 ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວິທີທີ່ຜູ້ຄົນຈາກທຸກໆຄວາມສາມາດ ແລະ ພື້ນຖານ, ເມື່ອມີທັກສະ ແລະ ໂອກາດ ກໍ່ສາມາດປະກອບສ່ວນຕໍ່ຊຸມຊົນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ແລະ ມີຄວາມຮູ້ໃນການປັບຕົວ ແລະ ປັບປຸງ ເຖິງວ່າຢູ່ໃນສະພາບເສດຖະກິດທີ່ຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ.

ສູນ Xon Phao ແມ່ນຖືກສ້າງຕັ້ງຂື້ນໃນປີ 2017 ໂດຍ ພຸດອາລີ ວົງສະໄໝ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານ 4 ຄົນ ເພື່ອສ້າງພື້ນທີ່ ເຊິ່ງພວກເຂົາສາມາດແບ່ງປັນທັກສະໃນການທັກແຊ່ວ ແລະ ການອອກແບບກັບຄົນອື່ນໆ. ດ້ວຍການເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໃນຄອບຄົວທີ່ມີລາຍຮັບຕໍ່າ ແລະ ດຳລົງຊີວິດທີ່ມີຄວາມບົກຜ່ອງດ້ານຮ່າງກາຍ, ພຸດອາລີ ໄດ້ຜ່ານຜ່າຄວາມລຳບາກ ແລະ ຄວາມຫຍໍ້ທໍ້ຫລາຍ ກ່ອນຈົບມັດທະຍົມປາຍ ແລະ ຊອກຫາວຽກເຮັດງານທຳ. ສູນ Xon Phao ໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນທີ່ ພຸດອາລີ ແລະ ຄົນພິການຜູ້ອື່ນທີ່ມາຈາກທົ່ວປະເທດ ໃນ ສປປ ລາວ ສາມາດມີໂອກາດໃນການຫາລ້ຽງຊີບ ແລະ ຕອບແທນໃຫ້ກັບຊຸມຊົນ.

ໃນປີ 2019 ກຸ່ມ Xon Phao ຄ່ອຍໆເພີ່ມທະວີຜະລິດຕະພັນຫຼາຍຢ່າງ, ລວມມີ: ກະເປົາຊື້ເຄື່ອງ, ກະເປົາເງິນ, ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນເຮືອນ, ເຄື່ອງຖັກແສ່ວ ແລະ ເກີບ - ພ້ອມທັງຍັງຄົງສຸມໃສ່ການຮຽນຮູ້ທັກສະໃໝ່, ຫັດຖະກຳ ແລະ ການຄ້າຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ການຂາຍຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄຸນນະພາບຂອງພວກເຂົາໃນຕະຫລາດກາງຄືນຂອງລາວ, ເຮັດໃຫ້ສູນເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໃນວົງກວ້າງ, ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວທີ່ເພີ່ມຂື້ນໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນເຮັດໃຫ້ສູນສາມາດຂະຫຍາຍຕົວໄດ້ຢ່າງໄວວາ. ເມື່ອຕົ້ນປີ 2020, ກຸ່ມ Xon Phao ໄດ້ສະໜັບສະໜູນຫຼາຍກວ່າ 30 ຄົນ, ໄດ້ສອນວິຊາຊີບຫັດຖະກຳ, ພັດທະນາທັກສະ ແລະ ສ້າງລາຍໄດ້ປານກາງໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມພິການປະເພດຕ່າງໆ, ລວມທັງຜູ້ລອດຊີວິດຈາກພະຍາດໂປລິໂອ, ຜູ້ພິການທາງສາຍຕາ, ຄົນພິການຕັ້ງແຕ່ກຳເນີດ, ແລະ ຄົນພິການທີ່ເກີດຈາກອຸປະຕິເຫດ.

ພຸດອາລີເຊື່ອວ່າ “ຄວາມສຳເລັດຂອງກຸ່ມ Xon Phao ແມ່ນມາຈາກທ່າແຮງທາງບວກທີ່ຖືກສ້າງຂື້ນໂດຍກຸ່ມ. ທຸກໆຄົນຢູ່ທີ່ນີ້ເພື່ອຮຽນຮູ້ຈາກກັນ ແລະ ກັນ ແລະ ມາພ້ອມກັບຈັນຍາບັນໃນການເຮັດວຽກທີ່ເຂັ້ມແຂງ. ຄົນພິການມີຄວາມຄິດສ້າງສັນສະເໝີ, ເຊິ່ງມັນແມ່ນວິທີທີ່ພວກເຮົາຊອກຫາເສັ້ນທາງຂອງພວກເຮົາເອງໂດຍຜ່ານຜ່າຄວາມທ້າທາຍຕ່າງໆ ທີ່ບໍ່ຄ່ອຍແມ່ນປະສົບການຂອງຄົນພິການ.” ພຸດອາລີເຫັນວ່າສູນດັ່ງກ່າວເປັນສະຖານທີ່ທີ່ສະມາຊິກແຕ່ລະຄົນເຮັດວຽກໃນການຜະລິດເຄື່ອງຫັດຖະກຳທີ່ມີເອກະລັກສະເພາະ, ສວຍງາມ, ມີຄຸນນະພາບສູງ, ແລະ ມີການອອກແບບທີ່ແຕກຕ່າງຈາກຍີ່ຫໍ້ອື່ນໆໃນທ້ອງຖິ່ນ, ແລະ ນີ້ກໍ່ເປັນຜົນສຳເລັດໂດຍຜ່ານແນວຄວາມຄິດທີ່ຫຼາກຫຼາຍທີ່ໄດ້ແບ່ງປັນໃນທີມງານ.

ເມື່ອການລະບາດຂອງໂຄວິດ-19 ໄດ້ເຂົ້າມາໃນ ສປປ ລາວ ໃນເດືອນມີນາ ແລະ ປະເທດດັ່ງກ່າວໄດ້ກຽມພ້ອມສຳລັບການປິດລ້ອມໃນເດືອນເມສາ ແລະ ກໍ່ມີຂໍ້ຈຳກັດທີ່ຊາຍແດນ, ເຊັ່ນດຽວກັບວິສາຫະກິດຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍໆແຫ່ງ, ກຸ່ມ Xon Phao ບໍ່ແນ່ໃຈວ່າພວກເຂົາຈະຈັດການກັບຊ່ວງເວລາທີ່ບໍ່ແນ່ນອນນັ້ນໄດ້ແນວໃດ. ກ່ອນທີ່ຈະມີການປິດລ້ອມຢ່າງຮີບດ່ວນ, ສູນດັ່ງກ່າວຕ້ອງປ່ອຍໃຫ້ສະມາຊິກ 5 ຄົນ ກັບບ້ານຫາຄອບຄົວຍ້ອນວ່າລາຍໄດ້ຈາກການຂາຍຫຼຸດລົງແລ້ວ, ແລະ ສູນກໍ່ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງແຫຼ່ງທຶນ, ວັດສະດຸ ແລະ ເຄື່ອງທີ່ຈຳເປັນເພື່ອຮັກສາການຜະລິດອີກຕໍ່ໄປ.

ເນື່ອງຈາກການປິດຊາຍແດນ, ສູນ Xon Phao ບໍ່ສາມາດສົ່ງສິນຄ້າຫຼາຍລາຍການທີ່ສັ່ງຈາກລູກຄ້າສາກົນ, ເຊິ່ງເປັນກະແສລາຍໄດ້ທີ່ຄົງທີ່ກ່ອນການແຜ່ລະບາດ. ແມ່ນແຕ່ບັນດາໂຄງການຝຶກອົບຮົມໄດ້ຈັດຂື້ນຜ່ານການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງປະເທດກໍ່ຢຸດຕິການເຄື່ອນໄຫວໃນຖານະທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງ Xon Phao, ປໍລີ່ອະທິບາຍວ່າ “ພວກເຮົາໄດ້ຮຽນວິທີຜະລິດເກີບຜູ້ຍິງເທົ່ານັ້ນ, ເນື່ອງຈາກວ່າຄູ່ຮ່ວມພັດທະນາທີ່ຊ່ວຍຝຶກໃນການຜະລິດບໍ່ສາມາດກັບມາສອນພວກເຮົາໄດ້ເທື່ອ ກ່ຽວກັບເຕັກນິກການອອກແບບເກີບຜູ້ຊາຍ, ພວກເຮົາຫວັງວ່າພວກເຮົາສາມາດຂະຫຍາຍຜະລິດຕະພັນເກີບສຳລັບລູກຄ້າທ່ານຊາຍຂອງພວກເຮົາໃນໄວໆນີ້.”

ທີມງານທີ່ສູນ Xon Phao ຮູ້ວ່າພວກເຂົາຕ້ອງປັບຕົວເຂົ້າກັບສະຖານະການ ໂຄວິດ-19 ແລະ ປັບປຸງຄວາມຫຼາກຫຼາຍໃຫ້ຜະລິດຕະພັນຂອງພວກເຂົາຢ່າງໄວວາເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດລາວໃນລະຫວ່າງການແຜ່ລະບາດ. ໂດຍເລີ່ມຕົ້ນຈາກການຜະລິດຜ້າປິດປາກຝ້າຍທີ່ສາມາດນຳໃຊ້ໄດ້ຄືນໄດ້ ເພື່ອຂາຍໃນບັນດາຮ້ານຄ້າໃນທ້ອງຖິ່ນ, ສູນດັ່ງກ່າວຜະລິດນັບແຕ່ແຜ່ນແພທີ່ລຽບງ່າຍ ແລະ ທົນທານ ແລະ ເຄື່ອງປະດັບເພື່ອແກ້ໄຂວິກິດການດັ່ງກ່າວ.

ເພື່ອຮັກສາໃຫ້ສູນເປີດເປັນປົກກະຕິ, ພຸດອາລີໄດ້ເລືອກທີ່ຈະລາອອກຈາກການຈ້າງງານຫຼັກ ແລະ ມຸ່ງໝັ້ນທີ່ຈະເຮັດວຽກການຕະຫຼາດຢູ່ສູນ Xon Phao ເຕັມເວລາ, ຊ່ວຍໃນການປັບປຸງເພີ່ມທະວີການຜະລິດສິນຄ້າອອກແບບໃໝ່. ໂຊກດີ, ທີ່ໄດ້ຮັບການສະ ໜັບສະໜູນຈາກບັນດາຄູ່ຮ່ວມທຸລະກິດໃນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ລູກຄ້າທີ່ຜ່ານມາ, ສູນ Xon Phao ສາມາດເຂົ້າຮ່ວມງານວາງສະແດງສິນຄ້າ ແລະ ງານວາງສະແດງເຄື່ອງຫັດຖະກຳໃນທ້ອງຖິ່ນຫຼາຍແຫ່ງໃນເດືອນທີ່ຜ່ານມາ, ເຊິ່ງໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ສູນຟື້ນຟູບາງສ່ວນຂອງການສູນເສຍໃນເບື້ອງຕົ້ນຈາກຕົ້ນປີ.

ສູນ Xon Phao ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນເປັນຢ່າງດີຈາກເພື່ອນບ້ານ, ໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ຄອບຄົວຂອງພວກເຂົາ, ທີ່ພວກເຂົາໄດ້ບໍລິຈາກວັດສະດຸ ແລະ ມັກຈະນຳເອົາອາຫານ ແລະ ສິ່ງຂອງທີ່ຈຳເປັນມາໃຫ້ສະມາຊິກທີ່ຢູ່ສູນ ຕັ້ງແຕ່ມີວິກິດການ ໂຄວິດ-19. ພຸດອາລີກ່າວວ່າ “ຖ້າບໍ່ມີຄວາມເອື້ອເຟື້ອເພື່ອແຜ່ ແລະ ຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ສູນດັ່ງກ່າວໄດ້ເຮັດ, ພວກເຮົາຈະບໍ່ສາມາດຮັກສາສະມາຊິກທີ່ພວກເຮົາຍັງມີຢູ່ໃນປະຈຸບັນນີ້. ສູນດັ່ງກ່າວສະໜັບສະໜູນຄົນພິການທີ່ມາຈາກຊຸມຊົນຊົນນະບົດ ແລະ ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກຫຼາຍແຫ່ງທີ່ມາທີ່ນີ້ເພື່ອຮຽນຮູ້ທັກສະທີ່ຈຳເປັນໃນການເລີ່ມຕົ້ນເຮັດທຸລະກິດ ແລະ ມີຄວາມຄິດສ້າງສັນດ້ວຍຕົວເອງ. ພວກເຮົາດີໃຈທີ່ມີຫຼາຍຄົນຍັງຄົງຢູ່ໃນໂຄງການນີ້ໄດ້ໂດຍການສະໜັບສະໜູນຂອງຊຸມຊົນ.”

ພຸດອາລີ ແລະ ສູນ Xon Phao ເບິ່ງໄປເຖິງປີ 2021 ແລະ ຄາດຫວັງວ່າຜົນສຳເລັດຂອງພວກເຂົາໃນປີນີ້ສາມາດເປັນຕົວຢ່າງໃຫ້ເຫັນວ່າຄົນພິການ, ເມື່ອໄດ້ຮັບໂອກາດ ແລະ ຄວາມທັກສະ, ກໍ່ສາມາດມີບົດບາດທີ່ຫ້າວຫັນ ແລະ ມີຜົນດີໃນຊຸມຊົນ ແລະ ສາມາດເປັນເອກະລາດໃນການແກ້ໄຂບັນດາສິ່ງທ້າທາຍທີ່ໄພພິບັດ ເຊັ່ນໄພພິບັດທີ່ໂຄວິດ-19 ນຳມາ. ປະຈຸບັນນີ້ ສູນXon Phao ກຳລັງຈະຍ້າຍໄປຢູ່ສະຖານທີ່ເຮັດວຽກທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກວ່າເກົ່າ ເຊິ່ງເປັນສະຖານທີ່ເຮັດວຽດທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ເປັນສະຖານທີ່ເຮັດວຽກທີ່ເໝາະສຳລັບຜູ້ທີ່ມີຄວາມສາມາດປະສົມປະສານໃຫ້ປະຕິບັດໜ້າທີ່ໄດ້ດີທີ່ສຸດໃນການຄ້າຂາຍທີ່ພວກເຂົາເລືອກ. ທີມງານກ່າວວ່າ ໂຄວິດ-19 ໄດ້ສອນພວກເຂົາກ່ຽວກັບຄວາມສຳຄັນຂອງການສ້າງທຸລະກິດທີ່ມີຄວາມທົນທານສຳລັບອະນາຄົດ. ດຽວນີ້ພວກເຂົາຊອກຫາວິທີການເພີ່ມທະວີການນຳໃຊ້ວັດຖຸດິບໃນທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ແບບຍືນຍົງ, ຂະຫຍາຍຖານລູກຄ້າຂອງພວກເຂົາໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ມີຈຸດປະສົງເພື່ອສ້າງຕັ້ງສູນກະສິກຳ ແລະ ການຝຶກອົບຮົມຂະໜາດນ້ອຍ, ການລ້ຽງໄກ່ ແລະ ປູກຜັກເພື່ອການບໍລິໂພກ ແລະ ຂາຍໃນທ້ອງຕະຫຼາດ.

---

• ຕິດຕາມ Xon Phao Center ໄດ້ທີ່ Facebook @Xonpao
• ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມຕື່ມ ກະລຸນາຕິດຕໍ່: Ms. Phoutaly Vongsamai, Xon Phao Center Director, xonpaolao@gmail.com

​​​​​​​---

[1] ແຜນການຕອບໂຕ້ ໂຄວິດ-19 ດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຂອງອົງການ ສປຊ ປະຈຳ ສປປ ລາວ, ເດືອນກັນຍາ 2020.

[2] ການປະເມີນຜົນກະທົບດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຈາກໂຄວິດ-19 ໃນ ສປປ ລາວ ຂອງ ອົງການ ສປຊ , ເດືອນກັນຍາ 2020.