ການກັບຄືນຖິ່ນຖານໃນໄລຍະ COVID-19 – ເລື່ອງເລົ່າຂອງນາງ ນ້ອຍ, ຜູ້ອົບພະຍົບຄືນຖິ່ນ

ເປັນມື້ທີ່ມີແສງແດດໃນເຂດພູພຽງນາກາຍ ແຂວງ ຄຳມ່ວນ. ນາງນ້ອຍຫາກໍ່ກັບມາຈາກຕະຫລາດຫລັງຈາກຊື້ເສື້ອໃໝ່ ໃຫ້ລູກຊາຍອາຍຸ 3 ປີ, ຊື່ ແສງ. ແສງໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ສູງຂື້ນຫຼາຍໃນເວລາສອງປີ, ເມື່ອ ນ້ອຍ ໄດ້ອອກໄປປະເທດໄທເພື່ອໄປຊອກຫາເຮັດວຽກທີ່ມີຄ່າຈ້າງທີ່ດີກວ່າ.

ເມື່ອແສງອາຍຸໄດ້ 7 ເດືອນ, ນາງນ້ອຍອາຍຸ 22 ປີໄດ້ເຮັດເອກະສານເພື່ອເລີ່ມຕົ້ນເຮັດວຽກຢູ່ສວນກ້ວຍທີ່ແຂວງ ບຸຣີຣຳ ປະເທດໄທ. ການຊ່ວຍເຫຼືອພໍ່ແມ່ຂອງນາງຢູ່ທົ່ງໄຮ່ທົ່ງນາໄດ້ສະໜອງສະບຽງອາຫານພຽງພໍສຳລັບຄອບຄົວທີ່ມີແປດຄົນ, ແຕ່ບໍ່ສາມາດສ້າງລາຍຮັບເພື່ອຈ່າຍຄ່າໄຟຟ້າ, ການສຶກສາ ແລະ ອາຫານທີ່ເປັນໂປຼຕີນຈຳນວນໜຶ່ງໃນຮູບແບບຂອງຊີ້ນ ຫຼື ປາຈາກຕະຫຼາດ. ຂັ້ນຕອນຂອງການໄດ້ຮັບສະຖານະພາບອົບພະຍົບທົ່ວໄປໂດຍການຊ່ວຍເຫຼືອຂອງອົງກອນໃດໜຶ່ງຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ເວລາ ແລະ ເງິນ. ແຕ່ມັນກໍ່ຄຸ້ມຄ່າ, ເພາະວ່າລາຍໄດ້ຂອງນາງນ້ອຍຢູ່ປະເທດໄທດີກວ່າຄ່າຈ້າງຂອງນາງທີ່ເປັນແຮງງານລາຍວັນຢູ່ ສປປ ລາວ. ການເກັບກ້ວຍໃນຄວາມຮ້ອນຕະຫຼອດວັນເຮັດໃຫ້ນາງອ່ອນເພຍຫຼາຍ. ເມື່ອນາງໄດ້ຍິນກ່ຽວກັບວຽກເຮັດຄວາມສະອາດຢູ່ໃນໂຮງແຮມທີ່ເມືອງ ຣະຢອງ, ນາງໄດ້ຄວ້າເອົາໂອກາດທີ່ຈະເດີນທາງໄປພາກໃຕ້ຕື່ມອີກ. ວຽກໃໝ່ຂອງນາງມີຄວາມສະດວກສະບາຍກວ່າ, ແຕ່ນາງນ້ອຍຄິດຮອດລູກຊາຍ ແລະ ຜົວທຸກໆມື້. ທຸກໆຄັ້ງທີ່ແມ່ຂອງນາງສົ່ງຮູບພາບຂອງແສງໃຫ້, ນາງຮູ້ສຶກເຈັບປວດຫົວໃຈຂອງນາງ.

ໃນເດືອນມີນາປີ 2020, ຂໍ້ຈຳກັດການເດີນທາງໄດ້ຖືກກຳນົດຂຶ້ນຍ້ອນ COVID-19. ໂຮງແຮມທີ່ນາງນ້ອຍເຮັດວຽກຢູ່, ເຊັ່ນດຽວກັບທຸລະກິດອື່ນໆໃນປະເທດໄທ, ກໍ່ໄດ້ຖືກປິດ. ນາງນ້ອຍຄິດວ່ານາງບໍ່ມີທາງເລືອກນອກຈາກກັບບ້ານ. ການສົນທະນາຢ່າງອົບອຸ່ນກັບຄອບຄົວຊ່ວຍໃນການຕັດສິນໃຈຂອງນາງ. ທຸກຄົນມີຄວາມກັງວົນໃຈກ່ຽວກັບ COVID-19, ເຈັບປ່ວຍ, ຖືກຕັດອອກຈາກຄອບຄົວ, ແລະບໍ່ມີລາຍໄດ້ພໍທີ່ຈະມີຊີວິດລອດ. ນາງນ້ອຍຈະບໍ່ມີວັນລືມຄວາມຮູ້ສຶກຄວາມຢ້ານກົວ ແລະ ບໍ່ຮູ້ວ່ານາງຈະເຫັນຄອບຄົວຂອງນາງເມື່ອໃດ.

ນາງນ້ອຍ ເວົ້າວ່າ “ຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ຮັບເງິນເດືອນສຸດທ້າຍຂອງຂ້ອຍກ່ອນທີ່ຂ້ອຍຈະກັບມາ, ຂ້ອຍໄດ້ຂໍເອົາບັດສະມາຊິກປະກັນສັງຄົມໄທຂອງຂ້ອຍ, ແຕ່ວ່ານາຍຈ້າງຂອງຂ້ອຍບໍ່ຍອມເອົາໃຫ້. ຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ສິດທິຂອງຂ້ອຍ ແລະ ບໍ່ຕ້ອງການລາຍງານນາຍຈ້າງຂອງຂ້ອຍຕໍ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ໄທເພາະວ່າຂ້ອຍບໍ່ຕ້ອງການຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃດໆ”. ນາງນ້ອຍ ແລະ ໝູ່ຂອງນາງໄດ້ເອົາເງິນຈຳນວນໜຶ່ງ ຈ້າງລົດຕູ້ສ່ວນຕົວເພື່ອເດີນທາງໄປເຂດຊາຍແດນຍ້ອນວ່າການຂົນສົ່ງສາທາລະນະໄດ້ຢຸດເຊົາ. ການເດີນທາງລົດຕູ້ມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງໜຶ່ງ ຂອງເງິນທ້ອນຂອງນາງ.

ເພື່ອນຄົນໜຶ່ງຂອງນາງ ຊື່ຫຼ້າ, ກຳລັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍກວ່າ. ເອກະສານເດີນທາງ ແລະ ບັດແຮງງານຂອງນາງ ໝົດ ອາຍຸ ແລະ ນາງຕ້ອງໄດ້ຈ່າຍຄ່າປັບໄໝ 10,000 ບາດ. ນ້ອຍເລົ່າວ່າ: "ພວກເຮົາພະຍາຍາມເກັບເງິນທັງໝົດຂອງພວກເຮົາ, ແຕ່ວ່າມັນຍັງບໍ່ພຽງພໍ". ໃນທີ່ສຸດ, ນາງ ຫຼ້າ ໄດ້ຕັດສິນໃຈຖິ້ມ ໜັງສືຜ່ານແດນ ແລະ ບັດແຮງງານຂອງນາງຢູ່ທີ່ດ່ານຊາຍແດນເມືອງມຸກດາຫານ ແລະ ລີ້ຢູ່ທາງຫລັງຂອງລົດຕູ້. "ພວກເຮົາທຸກຄົນມີຄວາມກັງວົນໃຈກ່ຽວກັບນາງຫຼາຍ, ແຕ່ລາວສາມາດຂ້າມຊາຍແດນໄດ້, ບໍ່ມີໃຜເຫັນລາວ." ຖ້າຫຼ້າເຄີຍອອກຈາກປະເທດເທື່ອໜຶ່ງແລ້ວ, ນາງຈະຕ້ອງສະໝັກເອກະສານໃໝ່, ເຊິ່ງຈະເປັນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍສູງ.

ເມື່ອກັບຄືນປະເທດລາວຢູ່ດ່ານກວດກາມຸກດາຫານ, ນາງນ້ອຍ ແລະ ໝູ່ 8 ຄົນຂອງນາງໄດ້ຖືກນຳຕົວໄປທີ່ສູນກັກກັນໄພພິບັດແຂວງສະຫວັນນະເຂດ. “ສູນກັກກັນບໍ່ເປັນຕາຢ້ານຄືດັ່ງທີ່ຂ້ອຍໄດ້ຈິນຕະນາການ, ພະນັກງານມີຄວາມອົດທົນ ແລະ ໄດ້ອະທິບາຍໃຫ້ພວກເຮົາຮູ້ວ່າເປັນຫຍັງການກັກກັນຈຶ່ງສຳຄັນ. ຂ້ອຍເຂົ້າໃຈ ແລະຂ້ອຍບໍ່ຕ້ອງການທີ່ຈະໃຫ້ສະມາຊິກຄອບຄົວຂອງຂ້ອຍມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງ.” ໃນຕອນບ່າຍທີ່ຮ້ອນ, ນາງນ້ອຍ ແລະ ເພື່ອນຂອງນາງຈະພັກຜ່ອນໃນຮົ່ມຍ້ອນວ່າບໍ່ມີພັດລົມໄຟຟ້າພຽງພໍ.. ໃນຖານະທີ່ເປັນໜຶ່ງໃນສູນກັກກັນຄົນຕ່າງແຂວງທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນປະເທດ, ສູນສະຫວັນນະເຂດມີຄວາມສາມາດຮັບຄົນໄດ້ເຖິງ 160 ຄົນ. ແຕ່ວ່າໃນໄລຍະທີ່ນາງນ້ອຍຢູ່ນັ້ນ, ມີປະຊາຊົນເກືອບ 400 ຄົນໄດ້ຖືກກັກກັນຊົ່ວຄາວ, ເຮັດໃຫ້ພື້ນທີ່ບໍ່ພຽງພໍ. “ມີຄົນຢູ່ໃນຫ້ອງຂອງຂ້ອຍບອກຂ້ອຍວ່ານາງໄດ້ລໍຖ້າຢູ່ຊາຍແດນເປັນເວລາ ໜຶ່ງອາທິດກ່ອນທີ່ຈະໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ຂ້າມ. ເຈົ້າ ໜ້າທີ່ຊາຍແດນກ່າວວ່າບໍ່ມີບ່ອນຫວ່າງຢູ່ທີ່ສູນກັກກັນ, ດັ່ງນັ້ນພວກເຂົາຈຶ່ງບໍ່ສາມາດປ່ອຍໃຫ້ນາງຜ່ານໄປໄດ້. ພວກເຮົາໂຊກດີຫລາຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງລໍຖ້າ”

ນາງນ້ອຍ ຍັງແບ່ງປັນວ່ານາງບໍ່ເຄີຍຫິວເຂົ້າໃນໄລຍະທີ່ນາງຢູ່ໃນສູນກັກກັນ. “ຂ້ອຍໄດ້ຍິນວ່າອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ອົງການ World Vision, ແລະ ສະພາກາແດງສະວິດ ສະໜັບສະໜູນສູນກັກກັນບາງແຫ່ງເພື່ອສະໜອງອາຫານ 3 ຄາບ. ພວກເຮົາຍັງໄດ້ຮັບອຸປະກອນອະນາໄມພື້ນຖານເຊັ່ນ: ສະບູ, ເຈ້ຍອະນາໄມ ແລະ ຢາຖູແຂ້ວ. ຂ້ອຍຈື່ໄດ້ວ່າເຄີຍສົງໄສວ່າຂ້ອຍສາມາດຊື້ສິ່ງຂອງດັ່ງກ່າວໃຫ້ ແສງ ໄດ້ບໍ”.

ຫລັງຈາກກັກກັນສອງອາທິດ, ສຸດທ້າຍນາງນ້ອຍກໍ່ໄດ້ກັບບ້ານ. ບາງຄົນກໍ່ມີຄວາມຢ້ານກົວຕໍ່ນາງເມື່ອນາງກັບມາ. ພວກເຂົາກັງວົນວ່ານາງ ກຳລັງຕິດໄວຣັດ ແລະ ເກັບຮັກສາໄລຍະຫ່າງຂອງພວກເຂົາ. ນາງນ້ອຍຍິ້ມ ແລະ ເວົ້າວ່າ “ໃນຕອນເລີ່ມຕົ້ນມັນຍາກຫຼາຍ, ແຕ່ຫລັງຈາກປະມານໜຶ່ງ ຫລື ສອງອາທິດ ເພື່ອນບ້ານຂອງຂ້ອຍເຊື່ອວ່າຂ້ອຍບໍ່ມີ COVID-19,” ນ້ອຍ ຍິ້ມ. ນາງດີໃຈຫລາຍທີ່ໄດ້ກັບມາຢູ່ກັບລູກຊາຍຂອງນາງ, ແຕ່ກໍຍັງກັງວົນກ່ຽວກັບສະພາບການຂອງນາງ. ”ສະຖານະການການເງິນຂອງຄອບຄົວຂອງພວກເຮົາແມ່ນບໍ່ດີ, ເຖິງວ່າຜົວຂອງຂ້ອຍຈະສົ່ງເງິນມາຈາກພາກໃຕ້, ແຕ່ວ່າລາຍໄດ້ຂອງລາວເປັນແຮງງານລາຍວັນ ບໍ່ພຽງພໍທີ່ຈະລ້ຽງຄອບຄົວທັງໝົດ.”

ນ້ອຍແນມເບິ່ງແສງ ໃນຂະນະທີ່ນາງໄຕ່ຕອງກ່ຽວກັບອະນາຄົດຂອງນາງ. “ຂ້ອຍບໍ່ຢາກອອກຈາກປະເທດລາວອີກ, ຂ້ອຍຈະພະຍາຍາມຊອກວຽກຢູ່ທີ່ເຮືອນພັກໃກ້ໆນີ້, ຂ້ອຍຄິດວ່າປະສົບການເຮັດວຽກຂອງຂ້ອຍຢູ່ປະເທດໄທສາມາດຊ່ວຍຂ້ອຍໄດ້.” ໃນຂະນະທີ່ຄ່າຈ້າງອາດຈະຕໍ່າກວ່າ, ນາງນ້ອຍຕ້ອງການຢູ່ໃກ້ເຮືອນ ແລະ ໃຊ້ເວລາກັບລູກຊາຍຂອງນາງໃຫ້ຫລາຍຂື້ນ, ເຊີ່ງກຳລັງນອນຫລັບຢູ່ຕັກຂອງນາງ. ສຳລັບນາງ, ບໍ່ມີສິ່ງໃດສຳຄັນກວ່າຄອບຄົວ.

ການອົບພະຍົບໃຫ້ໂອກາດວຽກເຮັດງານທຳ ແລະ ຊີວິດທີ່ດີຂື້ນສຳລັບຄົນອົບພະຍົບ ແລະ ຄອບຄົວ. ໃນເວລາດຽວກັນ, ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນກໍ່ຖືກປະຖິ້ມໄວ້. ນີ້ບໍ່ແມ່ນພຽງແຕ່ເລື່ອງລາວຂອງນ້ອຍເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ມັນກໍ່ແມ່ນຄວາມເປັນຈິງຂອງແຮງງານອົບພະຍົບປະມານ 280,000 ຄົນທີ່ມາຈາກ ສປປ ລາວ ໃນປະເທດໄທ. ອີງຕາມການປະເມີນຜົນກະທົບດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງ COVID-19 ທີ່ດຳເນີນໂດຍອົງການສະຫະປະຊາຊາດປະຈຳ ສປປລາວ, ມີພົນລະເມືອງລາວຫຼາຍກວ່າ 320,000 ຄົນທີ່ໄດ້ກາຍເປັນຄົນຫວ່າງງານໃນລະຫວ່າງການແຜ່ລະບາດ, ເຊິ່ງມີການສູນເສຍປະມານ 125 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ. ມີການປະເມີນວ່າປະມານ 50 ເປີເຊັນຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ ຕ້ອງໄດ້ຫລຸດຜ່ອນການບໍລິໂພກ, ໂດຍມີ 15 ເປີເຊັນບໍ່ສາມາດຈ່າຍຄ່າອາຫານພື້ນຖານ.

ອົງການສະຫະປະຊາຊາດສືບຕໍ່ເຮັດວຽກກັບລັດຖະບານ ແລະ ປະຊາຊົນຂອງ ສປປ ລາວ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຜູ້ໃດຢູ່ເບື້ອງຫຼັງ. ໂຄງການອາຫານໂລກຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດສະໜັບສະໜູນ ການກັບຄືນແຮງງານອົບພະຍົບໃນສູນກັກກັນທົ່ວປະເທດດ້ວຍການແຈກຢາຍອາຫານ ແລະ ສຸຂະອະນາໄມ, ແລະເຮັດວຽກເພື່ອຊ່ວຍຊາວບ້ານເຊື່ອມຕໍ່ຊ່ອງຫວ່າງດ້ານອາຫານ ແລະ ກາຍເປັນຄົນກຸ້ມຕົນເອງໃນເວລາທີ່ສູນເສຍລາຍໄດ້. ອົງການສາກົນເພື່ອການອົບພະຍົບ IOM ໄດ້ສະໜັບສະໜູນ ລັດຖະບານລາວໃນການຍົກສູງຄວາມສາມາດໃນການຄຸ້ມຄອງຊາຍແດນ, ໃຫ້ການຝຶກອົບຮົມການອົບພະຍົບທີ່ປອດໄພແກ່ພະນັກງານແລະຜູ້ອົບພະຍົບ, ແລະ ແຈກຢາຍຊຸດຊ່ວຍເຫຼືອໂດຍກົງໃຫ້ກັບຜູ້ອົບພະຍົບທີ່ຖືກສົ່ງກັບຄືນທີ່ພັກຢູ່ສູນກັກກັນ. ກິດຈະກຳເກັບກຳຂໍ້ມູນໄດ້ດຳເນີນຢູ່ສູນກັກກັນ ແລະ ດ່ານຊາຍແດນເພື່ອສະໜັບສະໜູນການກວດກາການແຊກແຊງໂດຍອີງໃສ່ຫຼັກຖານເພື່ອປົກປ້ອງຜູ້ອົບພະຍົບທີ່ດີຂື້ນແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ແຖວໜ້າພາຍໃຕ້ COVID-19.

ເຖິງແມ່ນວ່າໃນຊ່ວງເວລາທີ່ຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ, ທຸກຄົນຄວນໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງມີກຽດ ແລະ ເຄົາລົບ. ນາງນ້ອຍ, ຄືກັບຜູ້ອົບພະຍົບທຸກຄົນ, ຄວນຈະສາມາດດຳລົງຊີວິດທີ່ປອດໄພ, ມີສິດທິເທົ່າທຽມກັນ.

---

ອົງການສາກົນເພື່ອການອົບພະຍົບ (IOM) ແມ່ນອົງການລະຫວ່າງລັດຖະບານສາກົນຊັ້ນນຳໃນຂະແໜງການອົບພະຍົບ. ອົງການ IOM ເຮັດວຽກເພື່ອຊ່ວຍຮັບປະກັນການຄຸ້ມຄອງການອົບພະຍົບຢ່າງເປັນລະບຽບ ແລະ ມີມະນຸດສະ ທຳ, ສົ່ງເສີມການຮ່ວມມືສາກົນກ່ຽວກັບບັນຫາການເຄື່ອນຍ້າຍ, ຊ່ວຍໃນການຊອກຫາວິທີແກ້ໄຂຕົວຈິງກ່ຽວກັບບັນຫາການຍ້າຍຖິ່ນຖານ ແລະ ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານມະນຸດສະທຳ ແກ່ຜູ້ອົບພະຍົບທີ່ມີຄວາມຈຳເປັນ. ໃນ ສປປ ລາວ, ອົງການ IOM ສະໜັບສະໜູນ ລັດຖະບານໃນການເຜີຍແຜ່ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການອົບພະຍົບທີ່ປອດໄພ, ປັບປຸງການປົກປ້ອງ ແລະ ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອແກ່ຜູ້ອົບພະຍົບ, ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ານການເຂົ້າເມືອງ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງຊາຍແດນ ແລະ ສະໜັບສະໜູນ ການເຄື່ອນຍ້າຍແຮງງານ ແລະ ການພັດທະນາມະນຸດ.

• Like IOM on Facebook @IOM.Laos.int
• For more information please contact: Karen Ho, IOM Junior Communication Officer, kho@iom.int, Tel. +856 (0)21 267 734

ໂຄງການອາຫານໂລກຂອງສະຫະປະຊາຊາດແມ່ນຜູ້ໄດ້ຮັບລາງວັນໂນແບລ ສາຂາ ສັນຕິພາບປີ 2020. ພວກເຮົາແມ່ນອົງການຈັດຕັ້ງມະນຸດສະທຳ ທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ, ຊ່ວຍຊີວິດໃນພາວະສຸກເສີນ ແລະ ນຳ/ໃຊ້ການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານສະບຽງອາຫານເພື່ອສ້າງເສັ້ນທາງສູ່ຄວາມສະຫງົບ, ສະຖຽນລະພາບ ແລະ ຄວາມຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ສຳລັບປະຊາຊົນທີ່ຟື້ນຕົວຈາກການປະທະກັນ, ໄພພິບັດ ແລະ ຜົນກະທົບຈາກການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ. ຢູ່ ສປປ ລາວ, ອົງການອາຫານໂລກ ໄດ້ສະໜັບສະໜູນ ລັດຖະບານໃນການຈັດຫາອາຫານທ່ຽງໃນໂຮງຮຽນ ສຳລັບນັກຮຽນປະຖົມ, ວຽກງານຕ້ານການຂາດສານອາຫານໂດຍການສະໜັບສະໜູນ ດ້ານອາຫານໃຫ້ແກ່ຜູ້ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼາຍທີ່ສຸດ, ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ຊຸມຊົນສ້າງ ການດຳລົງຊີວິດແບບຍືນຍົງ.

• Like WFP on Facebook @WFPlaopdr
• For more information please contact: Ildiko Hamos, WFP Partnerships and Communications Coordinator, ildiko.hamos@wfp.org, Tel. +856 (0)21 330 300 ext. 2229, Mob. +856 (0)20 7717 7913

ILO, 2020, www.bit.ly/ILO_BriefingNote_Jul-Sep2020